STANOWISKO
Zarządu Oddziału w Szczecinie
Stowarzyszenia Sędziów Polskich Iustitia
z dnia 18 kwietnia 2020 roku

Zarząd Oddziału Stowarzyszenia Sędziów Polskich Iustitia w Szczecinie w związku ze sposobem opublikowania oświadczeń sędziów, których mowa w art. 88a § 1 ustawy z dnia 27 lipca 2001 r. – Prawo o ustroju sądów powszechnych (Dz. U. z 2020 r., poz. 365 j.t. ze zm.) zwraca się o wskazanie podstawy prawnej, a także przyczyny pominięcia istotnych fragmentów części złożonych oświadczeń.

Jednocześnie Zarząd Oddziału Stowarzyszenia Sędziów Polskich Iustitia w Szczecinie zdecydowanie krytycznie ocenia dokonaną przez Panią Prezes Sądu Apelacyjnego w Szczecinie „anonimizację” dużej części oświadczeń sędziów, o których mowa w art. 88a § 1 w/w ustawy, a dotyczących przynależności do partii politycznych i zrzeszeń oraz pełnienia funkcji w fundacjach nieprowadzących działalności gospodarczej. Z oświadczeń owych, zgodnie z tym co podali sędziowie, usunięto bowiem obszerne fragmenty zawierające uzasadnienia odmowy podania powyższych informacji, odwołujące się m.in. do prawa do ochrony życia prywatnego i rodzinnego, wolności wyznania, gromadzenia się i stowarzyszania, które to prawa gwarantowane są w Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej (art. 47, art. 51 ust. 2, art. 53 ust. 7, art. 58 ust. 1) w Europejskiej Konwencji Praw Człowieka (art. 8, art. 9, art. 11) oraz w Karcie Praw Podstawowych Unii Europejskiej (art. 7, art. 10, art. 12). Tego rodzaju zatem „anonimizacja” nie tylko nie znajduje uzasadnienia w treści obowiązujących przepisów, ale jeszcze powoduje, że owe oświadczenia jawią się jako nieczytelne, zawierające luki i nieodzwierciedlające rzeczywistej treści przekazywanej przez sędziów informacji. Dokonana „anonimizacja” może ponadto wśród obywateli wywoływać wątpliwości co do rzeczywistej treści usuniętych fragmentów informacji, co byłoby zjawiskiem skrajnie niepożądanym. Osoby zapoznające się z opublikowaną wersją oświadczeń nie wiedzą bowiem, jakie informacje zostały przed nimi ukryte i z jakich powodów. Rodzić to może wręcz wątpliwości co do motywów takiego postępowania, a tym samym budzić podejrzenia wobec sędziów o to, że w ukrytych fragmentach informowali o przynależności do takich zrzeszeń, których działalność nie dałaby się pogodzić z zasadą bezstronności. Tymczasem intencją sędziów było wyjaśnienie własnego stanowiska, a nie ukrywanie czegokolwiek.

Podkreślić również należy, że wprawdzie w przepisie art. 88 § 4 ustawy Prawo o ustroju sądów powszechnych wskazano, że informacje zawarte w oświadczeniach (a nie same oświadczenia), o których mowa w § 1, są jawne i podlegają udostępnieniu w Biuletynie Informacji Publicznej, ale zapis ten nie daje podstaw do takiej ingerencji w treść oświadczeń, jakiej dokonała Pani Prezes Sądu Apelacyjnego w Szczecinie. Gdyby bowiem Pani Prezes samodzielnie sporządziła wykaz uzyskanych od poszczególnych sędziów informacji co do ich przynależności do partii, politycznych, zrzeszeń, czy pełnionych funkcji w fundacjach nieprowadzących działalności gospodarczej, to oczywiście mogłaby to ujawnić w wybranej przez siebie formie. Skoro jednak Pani Prezes upubliczniła oryginalne oświadczenia, to nie miała podstaw do jakiejkolwiek ingerencji w ich treść. Zresztą analogiczny zapis co do upublicznienia informacji, a nie oświadczeń, znajduje się w treści art. 87 § 6 ustawy Prawo o ustroju sądów powszechnych dotyczącej oświadczeń majątkowych i jego interpretacja nie budziła dotychczas jakichkolwiek kontrowersji, a sprowadzała się do ujawnienia całej treści składanych oświadczeń, za wyjątkiem danych wrażliwych (adres zamieszkania, położenie nieruchomości) i enumeratywnie wymienionych w powyższym przepisie. Faktycznie zatem ingerencja Pani Prezes zniekształciła treść oświadczeń złożonych przez część sędziów bez ich zgody, co uznać należy za działanie niedopuszczalne. Sędziowie złożyli określonej treści oświadczenia, przekazywali w nich określone informacje, które czytelne były jedynie przy lekturze całego tekstu oświadczenia, a nie wybranych bez ich zgody fragmentów.

Nie sposób również uznać, aby uprawnienie do ingerencji w treść oświadczeń złożonych w oparciu o treść art. 88a § 1 ustawy Prawo o ustroju sądów powszechnych, stanowiły przepisy ustawy z dnia 10 maja 2018 r. o ochronie danych osobowych (Dz.U. 2019.1781 t.j.), czy też regulacje zawarte w rozporządzeniu Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016 r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia dyrektywy 95/46/WE (Dz.Urz. UE L 119 z 04.05.2016). Regulacje owe służą bowiem ochronie danych osobowych, a do takich na pewno nie należy odwołanie się w treści oświadczeń i to co do zasady, a nie w kontekście konkretnych informacji, do przepisów Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, Europejskiej Konwencji Praw Człowieka oraz Karty Praw Podstawowych Unii Europejskiej. Brak jest również podstaw do uznania, aby wystąpiły jakiekolwiek przesłanki wyłączające możliwość upublicznienia całej treści oświadczeń złożonych przez sędziów, przewidziane w wymienionych wyżej aktach prawnych. W tej zatem sytuacji postępowanie Pani Prezes Sądu Apelacyjnego w Szczecinie jawi się jako zupełnie niezrozumiałe, gdyż brak jest jakichkolwiek argumentów prawnych lub merytorycznych, które nakazywałyby usunięcie z przestrzeni publicznej informacji wskazujących na naruszenie przez określone regulacje zagwarantowanych konstytucyjnie praw. W ukrytych fragmentach dokumentów nie było żadnych informacji, które podlegałyby anonimizacji, a więc takich, których ujawnienie narażało czyjekolwiek dane osobowe bądź dobra osobiste. Sędziowie sporządzając oświadczenia mieli przecież pełną świadomość, że zgodnie z ustawą Prezes Sądu Apelacyjnego dokona ich publikacji.

Zarząd Oddziału Stowarzyszenia Sędziów Polskich Iustitia zdecydowanie domaga się, aby Pani Prezes Sądu Apelacyjnego w Szczecinie niezwłoczne zamieściła w Biuletynie Informacji Publicznej pełne teksty oświadczeń sędziów złożonych w trybie art. 88a § 1 ustawy Prawo o ustroju sądów powszechnych, bez ingerencji w ich treść (z pominięciem jedynie oryginału podpisu sędziego). Podkreślamy, że taki sposób postępowania przyjęli inni Prezesi Sądów Apelacyjnych w Polsce, a sytuacja w apelacji szczecińskiej jest odosobniona.

Niezależnie od powyższego poddajemy pod rozwagę postąpienie w ślad za większością pozostałych apelacji, gdzie obecnie publikację oświadczeń wycofano i prowadzona jest analiza ewentualnych dalszych negatywnych skutków dla osób zobowiązanych do składania tych oświadczeń w związku z komunikatem Krajowej Szkoły Sądownictwa i Prokuratury wydanym w trybie art. 34 RODO z dnia 15 kwietnia 2020 o naruszeniu ochrony danych osobowych użytkowników Platformy Szkoleniowej KSSiP.